ในบทความนี้หมอขออธิบายถึงการฉีดโบท็อกน่อง เพื่อลดขนาดน่องให้เล็กลง ซึ่งเป็นหัตถการที่คนไข้เข้ามาขอคำปรึกษาหมออยู่บ่อยๆครับ โดยเฉพาะสาวออฟฟิศ ที่ชอบใส่รองเท้าส้นสูงและต้องยืนเป็นเวลานาน ๆ ก็จะทำให้กล้ามเนื้อช่วงน่องขาใหญ่ขึ้น สาเหตุของขนาดน่องที่ใหญ่เกิดจากการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ไม่ว่าจากการใส่ส้นสูงตลอด บางอาชีพที่ต้องเดินหรือยืนนานๆ ครับ
สำหรับหลักการทำงานของการฉีดโบท็อกลดน่อง คือ ฉีดโบท็อกไปยังกล้ามเนื้อ (Gastrocnemius) บริเวณน่อง เพื่อให้ออกฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อน่องที่ใหญ่มีขนาดเล็กลง คล้ายกับลดขนาดกล้ามเนื้อกรามให้หน้าเรียวครับ ในการฉีดหมอจะฉีดเฉพาะกล้ามเนื้อน่องบางส่วน จึงไม่ส่งผลต่อการยืนหรือเดินเพราะยังมีกล้ามเนื้ออื่นๆ พยุงอยู่
กรณีน่องใหญ่จากไขมัน จะไม่ใช้การฉีดโบท็อกซ์ แต่จะใช้การนวด หรือฉีดยาสลายไขมันแทน หมอจะประเมินให้ก่อนครับ หรือถ้าหากใครอยากรู้ว่าขาที่ใหญ่นั้นเกิดจากไขมันหรือกล้ามเนื้อ ลองสังเกตุดูง่ายๆ วิธีดูง่ายๆ ก็คือ ตอนเขย่งเท้าหรือใส่ส้นสูง แล้วน่องจะมีก้อนปูดๆ ออกมานั่นเอง
โดยทั่วไปแล้วการฉีดโบท็อกลดน่อง จะใช้ปริมาณมากกว่าการฉีดบริเวณใบหน้า จำนวนยูนิตก็ขึ้นอยู่กับขนาดกล้ามเนื้อน่องของแต่คน โดยทั่วไปจะใช้ข้างละ 100 ยูนิต 2 ข้างรวมเป็น 200 ยูนิตครับ แต่ถ้ากล้ามเนื้อใหญ่มากจริงๆ อาจจะใช้ถึงข้างละ 150 ยูนิตก็มีครับ หมอจะเป็นคนพิจารณาให้คนไข้เองครับ โดยร่างกายของเราสามารถฉีดโบทอกซ์ได้สูงสุด 300 ยู ในระยะ 3 เดือนครับ หมอแนะนำโบท็อกยี่ห้อ Allergan เนื่องจากมีคุณสมบัติที่ออกฤทธิ์เน้นสำหรับกล้ามเนื้อ ยากระจายตัวแคบ มีความแม่นยำ ได้ผลดีและมีความบริสุทธิ์มาก ช่วยลดโอกาสในการดื้อโบท็อกเพราะต้องฉีดปริมาณเยอะครับ
หลังฉีดจะเริ่มเห็นผล ภายใน 4 สัปดาห์ คนไข้บางคนอาจจะรู้สึกเมื่อยขา เพราะโบทอกซ์เริ่มออกฤทธิ์ ผลการรักษาอยู่ได้นาน 6-8 เดือน จากนั้นกล้ามเนื้อจะค่อยๆกลับมา แต่จะไม่ใหญ่กว่าเดิมครับ ขึ้นอยู่กับการใช้งานของกล้ามเนื้อน่องของแต่ละคนด้วย แนะนำฉีดซ้ำ ปีละ 1-2 ครั้ง ติดต่อกันไป 3 ปี กล้ามเนื้อน่องจะเล็กลงค่อนข้างถาวรได้
หลังฉีดอาจจะมีรอยเขียวช้ำในจุดที่ฉีด แต่จะหายไปภายใน 5-10 วัน อาจมีอาการเมื่อยขาได้ ซึ่งถือว่าปกติไม่อันตราย เดี๋ยวอาการจะค่อยๆหายไปเองภายใน 2 สัปดาห์ไม่เป็นตลอดครับ แม้ว่าผลข้างเคียงมีน้อย แต่หากไม่ทราบตำแหน่งกายวิภาคของกล้ามเนื้อที่แน่นอนก็อาจเกิดปัญหาใหญ่ได้ ดังนั้นจึงต้อง ทำกับหมอที่เชี่ยวชาญเท่านั้นครับ
1. เลือกรับประทานอาหาร
เน้นรับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์ให้มากขึ้น ลดหรืองดรับประทานอาหารที่มีไขมันและน้ำตาลสูง รวมถึงอาหารรสจัด ซึ่งจะทำให้ร่างกายบวมน้ำ
2. หลีกเลี่ยงการออกกำลังที่ใช้ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อขาส่วนน่อง
ออกกำลังกายโดยไม่เน้นใช้กล้ามเนื้อส่วนน่องหนักเกินไป เช่น วิ่งเหยาะ ๆ บนพื้นราบ ว่ายน้ำ หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่มีความชัน เช่น การปีนป่าย หรือเดินวิ่งขึ้นเขา
3. ไม่ใช่รองเท้าส้นสูงหากไม่จำเป็น
เพราะจะทำให้น่องรับน้ำหนักตัวมากเกินไป และอาจทำให้เกิดอาการเส้นเลือกขอดได้อีกด้วย
ในบทความนี้หมอขออธิบายถึงการฉีดโบท็อกน่อง เพื่อลดขนาดน่องให้เล็กลง ซึ่งเป็นหัตถการที่คนไข้เข้ามาขอคำปรึกษาหมออยู่บ่อยๆครับ โดยเฉพาะสาวออฟฟิศ ที่ชอบใส่รองเท้าส้นสูงและต้องยืนเป็นเวลานาน ๆ ก็จะทำให้กล้ามเนื้อช่วงน่องขาใหญ่ขึ้น สาเหตุของขนาดน่องที่ใหญ่เกิดจากการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ไม่ว่าจากการใส่ส้นสูงตลอด บางอาชีพที่ต้องเดินหรือยืนนานๆ ครับ
ฉีดโบท็อกลดน่องมีกระบวนการทำงานอย่างไร?
สำหรับหลักการทำงานของการฉีดโบท็อกลดน่อง คือ ฉีดโบท็อกไปยังกล้ามเนื้อ (Gastrocnemius) บริเวณน่อง เพื่อให้ออกฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อน่องที่ใหญ่มีขนาดเล็กลง คล้ายกับลดขนาดกล้ามเนื้อกรามให้หน้าเรียวครับ ในการฉีดหมอจะฉีดเฉพาะกล้ามเนื้อน่องบางส่วน จึงไม่ส่งผลต่อการยืนหรือเดินเพราะยังมีกล้ามเนื้ออื่นๆ พยุงอยู่
กรณีน่องใหญ่จากไขมัน จะไม่ใช้การฉีดโบท็อกซ์ แต่จะใช้การนวด หรือฉีดยาสลายไขมันแทน หมอจะประเมินให้ก่อนครับ หรือถ้าหากใครอยากรู้ว่าขาที่ใหญ่นั้นเกิดจากไขมันหรือกล้ามเนื้อ ลองสังเกตุดูง่ายๆ วิธีดูง่ายๆ ก็คือ ตอนเขย่งเท้าหรือใส่ส้นสูง แล้วน่องจะมีก้อนปูดๆ ออกมานั่นเอง
ฉีดโบท็อกลดน่องใช้ยี่ห้อไหนดี? ต้องใช้กี่ยูนิต?
โดยทั่วไปแล้วการฉีดโบท็อกลดน่อง จะใช้ปริมาณมากกว่าการฉีดบริเวณใบหน้า จำนวนยูนิตก็ขึ้นอยู่กับขนาดกล้ามเนื้อน่องของแต่คน โดยทั่วไปจะใช้ข้างละ 100 ยูนิต 2 ข้างรวมเป็น 200 ยูนิตครับ แต่ถ้ากล้ามเนื้อใหญ่มากจริงๆ อาจจะใช้ถึงข้างละ 150 ยูนิตก็มีครับ หมอจะเป็นคนพิจารณาให้คนไข้เองครับ โดยร่างกายของเราสามารถฉีดโบทอกซ์ได้สูงสุด 300 ยู ในระยะ 3 เดือนครับ หมอแนะนำโบท็อกยี่ห้อ Allergan เนื่องจากมีคุณสมบัติที่ออกฤทธิ์เน้นสำหรับกล้ามเนื้อ ยากระจายตัวแคบ มีความแม่นยำ ได้ผลดีและมีความบริสุทธิ์มาก ช่วยลดโอกาสในการดื้อโบท็อกเพราะต้องฉีดปริมาณเยอะครับ
แล้วผลการรักษา เห็นผลเมื่อไหร่ อยู่ได้นานมั้ย?
หลังฉีดจะเริ่มเห็นผล ภายใน 4 สัปดาห์ คนไข้บางคนอาจจะรู้สึกเมื่อยขา เพราะโบทอกซ์เริ่มออกฤทธิ์ ผลการรักษาอยู่ได้นาน 6-8 เดือน จากนั้นกล้ามเนื้อจะค่อยๆกลับมา แต่จะไม่ใหญ่กว่าเดิมครับ ขึ้นอยู่กับการใช้งานของกล้ามเนื้อน่องของแต่ละคนด้วย แนะนำฉีดซ้ำ ปีละ 1-2 ครั้ง ติดต่อกันไป 3 ปี กล้ามเนื้อน่องจะเล็กลงค่อนข้างถาวรได้
ผลข้างเคียงน่ากลัวมั้ย?
หลังฉีดอาจจะมีรอยเขียวช้ำในจุดที่ฉีด แต่จะหายไปภายใน 5-10 วัน อาจมีอาการเมื่อยขาได้ ซึ่งถือว่าปกติไม่อันตราย เดี๋ยวอาการจะค่อยๆหายไปเองภายใน 2 สัปดาห์ไม่เป็นตลอดครับ แม้ว่าผลข้างเคียงมีน้อย แต่หากไม่ทราบตำแหน่งกายวิภาคของกล้ามเนื้อที่แน่นอนก็อาจเกิดปัญหาใหญ่ได้ ดังนั้นจึงต้อง ทำกับหมอที่เชี่ยวชาญเท่านั้นครับ
ไม่อยากน่องใหญ่ต้องทำไง ?
1. เลือกรับประทานอาหาร
เน้นรับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์ให้มากขึ้น ลดหรืองดรับประทานอาหารที่มีไขมันและน้ำตาลสูง รวมถึงอาหารรสจัด ซึ่งจะทำให้ร่างกายบวมน้ำ
2. หลีกเลี่ยงการออกกำลังที่ใช้ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อขาส่วนน่อง
ออกกำลังกายโดยไม่เน้นใช้กล้ามเนื้อส่วนน่องหนักเกินไป เช่น วิ่งเหยาะ ๆ บนพื้นราบ ว่ายน้ำ หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่มีความชัน เช่น การปีนป่าย หรือเดินวิ่งขึ้นเขา
3. ไม่ใช่รองเท้าส้นสูงหากไม่จำเป็น
เพราะจะทำให้น่องรับน้ำหนักตัวมากเกินไป และอาจทำให้เกิดอาการเส้นเลือกขอดได้อีกด้วย